تشخیص و درمان اوتیسم

تشخیص و درمان اوتیسم

هر چه زودتر اوتیسم در فرد تشخیص داده شود به همان اندازه شانس اینکه آن فرد کمک و حمایت مناسب را دریافت کند بیشتر خواهد شد

بچه من به نظر خوب می رسد چگونه بفهمم که اوتیسم دارد؟

ما نمی دانیم این مشکل چگونه رخ می دهد ولی 20% بچه های اوتیسمی 1 تا 2 سال اول به نظر نرمال می آیند. سپس دچار regress ( پس رفت ) می شوند. یعنی مهارتهای قبلی مثل حرف زدن را از دست می دهند

چگونه اوتیسم تشخیص داده می شود؟

تست آزمایشگاهی برای تشخیص آن نداریم. وقتی تشخیص داده می شود که بچه مثل همسن هایش نتواند آنچه از افراد انتظار می رود راانجام بدهد. اگر دکتر تشخیص اوتیسم بدهد بچه را به روانشناس کودک ارجاع می دهد و متخصص او راتست می کند از نظر علائم اوتیسم.

راه آسان برای تشخیص اوتیسم در كودكان

محققان مى گويند با استفاده از يك دفتر يادداشت كه مادر درآن رفتار كودكش را ثبت مى كند مى توان بيمارى اوتيسم را در سنين پايين تشخيص داد.به گزارش ايسنا واحد علوم پزشكى تهران به نوشته پايگاه اينترنتى دانشگاه مك مستر، پژوهش‌ها نشان مى دهد در صورتى كه مادران با دقت رفتارهاى كودك خود را از شش ماهگى ثبت كنند، مى‌توانند وجود اوتيسم را در كودكان تشخيص دهند.به گفتة پزشكان، كودكان مبتلا به اوتيسم تا شش ماهگى رشد كاملاً طبيعى دارند و پس از آن رشد اجتماعى آنان مسير غيرطبيعى را آغاز مى كند.

نشانه‌هايي براي تشخيص زود هنگام اتيسم در كودكان

*عدم صداسازي و يا اصطلاحا قان و قون و حركات بيانگر (اشارات سر و دست)معنادار در سن يك سالگي

*عدم استفاده از تك كلمه و نداشتن ارتباط گقتاري تا 16 ماهگي

*عدم استفاده از تركيبات 2 كلمه‌اي تا سن دو سالگي

*نسبت به نام خود و صدا زدنش بي‌تفاوت باشد

*فقر مهارت‌هاي اجتماعي و زباني

*تماس چشمي ضعيف

*چگونگي استفاده و بازي با اسباب‌بازي‌ها را نمي‌داند

*وابستگي شديد و عجيب به اشيا و يا اسباب‌بازي خاص

*لبخند نمي‌زند

*اغلب به نظر مي‌رسد كه داراي مشكل شنيداري است

در صورت وجود هركدام از نشانه‌هاي فوق در اولين فرصت كودك خود را به متخصصين ‌اطفال ،‌مغز و اعصاب و يا گفتاردرماني معرفي كنيد.

علائم این بیماری در سال های اول زندگی شروع می شود . والدین اغلب در سالهای دوم و سوم به ناراحتی کودک پی می برند ولی آنچه مسلم است بیماری حتماً قبل از سی ماهگی شروع می شود. ( وجه تمایز با اسکیزوفرنی زودرس کودکان )

به علت اینكه شیوع این بیماری چندان زیاد نیست ممكن است با دیگر بیماری های روانی دوران كودكی مثل اختلالات رت، آسپرگرو سایكوز (اسكیزوفرنی) دوران كودكی اشتباه گرفته شوند، ولی امروزه متخصصان به راحتی می توانند اوتیسم را تشخیص دهند

تشخيص كودكان با اختلال كمبود توجه ، اختلالات يادگيري و اوتيسم رو به افزايش است مطالعات اخير نشان مي دهند كه اين ناتوانايي ها در يك امتداد و بسته به شدت علائم قرار دارند. علل احتمالي بسياري براي اين بيماريها وجود دارد. مشكلات مغزي ناشي از تولد يا ديگر تروماهاي فيزيكي ، عملكرد كاهش يافته سيستم ايمني كه توسط آلرژيها ، بيماريهاي متعدد و عفونتهاي قارچي سيستميك مشخص مي شود و در معرض قرارگيري بيش از حد به آنتي بيوتيك ها و واكنش به ايمن سازي و مشكلات ارثي و مادرزادي مي توانند علل احتمالي ايجاد اين گونه بيماريها باشد

اختلال اوتیستیک را نباید با واژه اوتیسم به معنای گوشه گیری اشتباه کرد. این بیماری یک مورد در هر پنج هزار کودک گزارش شده است در اثر کتب روانپزشکی بیماری را یک مورد در دو هزار تولد می دانند و تعداد پسران را چهار تا پنج برابر بیشتر از دختران گزارش می دهند و دختران بیمار دارای علائم عقب ماندگی شدیدتر و اکثراً دارای سوابق خانوادگی اختلالات درکی هستند.

اختلال بیش فعالی تا چه حد با اوتیسم رابطه دارد؟

تعداد زیادی از اوتیستیك ها تا حدی بیش فعالی هم دارند و دارای سطح تحرك بالایی هستند . در كل در اختلالات روانی، فرد مبتلا علاوه بر اختلال شاخصی كه دارد دارای علایم و نشانه های دیگری از سایر بیماری ها هم هست، ولی ضرورتاً اوتیستیك ها دارای تحرك زیاد نیستند.

رضا منصوري‌فر: خواهشمند است اطلاعاتي در مورد بيماري اوتيسم (نوع خفيف) و بيش فعالي و نحوه تميز دادن اين دو از هم ارائه فرمائيد.

اختلال كم توجهي بيش‌فعالي نوعي اختلال رواني دوران كودكي است كه كودكان مبتلا به آن قدرت تمركز طولاني مدت بر روي مسايل را از دست مي‌دهند. اين كودكان گاهي رفتارها و حركات غيرقابل انتظار و كنترل نشده‌اي را نيز از خود بروز مي‌دهند. در كل به علت عدم تمركز كافي در اين بيماري، معمولا كودكان مبتلا از نظر درسي و تكامل قابليت‌هاي ذهني و يادگيري‌ دچار عقب ماندگي مي‌شوند. حدود 5 درصد از كودكان دبستاني به درجاتي از بيماري مبتلا هستند. هيچ روش خاصي براي پيشگيري وجود ندارد اما در حال حاضر درمان‌هاي خاصي براي اين بيماري وجود دارد. يكي از مهمترين قسمت‌هاي درمان اين بيماري را مشاوره يك روانپزشك با كودك و والدين بيمار تشكيل مي‌دهد. رفتار درماني و شناخت درماني در اصل مهم‌ترين قسمت‌هاي درمان بيماري را تشكيل مي‌دهند. البته داروهاي خاصي نيز براي درمان مفيد شناخته شده‌اند كه به علت عوارض جانبي درصورت مصرف نامناسب،‌از نام بردن آنها معذوريم. روانپزشك شما حتما اين داروها را نيز براي كودك شما تجويز خواهد كرد. چرا كه بهترين اثرات درماني زماني ظاهر خواهند شد كه از تركيب دارو درماني و رفتار درماني استفاده مي‌شود. با معلم مدرسه كودك خود ارتباط نزديك داشته باشيد. معمولا اين كودكان نسبت به بچه‌هاي عادي به كمك بيشتري در درس‌ها نياز دارند كه نبايد از آن دريغ كنيد. اوتيسم علائمي كاملا متفاوت دارد و در نوبتي ديگر در مورد آن كاملا توضيح خواهيم داد.

*درمان اوتیسم

ما ميدانيم که اين کودکان تحريکات حسي را به گونه اي متفاوت درک مي کنند که موجب اشکال در ابراز محبت و برقراري ارتباط عاطفي در آنها مي گردد . اما به هر حال اين کودکان مي توانند محبت کنند . در صورتيکه اين کودکان را باور کنيم قادر به داد و ستد عاطفي با آنها هستيم . تعدادي از روشهاي درماني - توانبخشي شامل موارد زير هستند :

دارو درماني - رفتار درماني - گفتار درماني

روش های درمانی

1- رفتار درمانی

رفتار های کودکان اتیستیک اغلب برای والدین ودرمانگران مشکل آفرین وناراحت کننده است . این رفتارها ممکن است نامناسب ، تکراری ، تهاجمی وخطرناک باشد وهمینطور ممکن است شامل تکان دادن مکرر دست ها ، حرکت مداوم انگشتان ، تکان دادن بدن به جلو وعقب ، گذاشتن اشیاء در دهان و غیره باشد ، یا حتی خود آزاری باشد.

روش های فراوانی برای بهبود مشکلات اجتماعی ، کلامی ، حواس و رفتارهای اختلالی تهیه شده است . بعضی از این روش ها عبارتند از : اِی بی اِی ( ABA ) ، آموزش جزء به جزء ، فلورتایم ، داستان های اجتماعی و بهبود مجموعه حواس پنجگانه .

روش ABA) : ( Applied Behavior Analysis )

اصل مهم این روش این است که رفتارهایی که مورد تشویق قرار بگیرند احتمال تکرار و افزایش خواهد داشت ورفتاهایی که مورد توجه قرار نگیرند احتمال حذف شدن آن ها وجود دارد . یکی ازروش های مهمی که بر پایه این اصل وجود دارد روش آموزش جزء به جزء می باشد .

روش آموزش جزء به جزء :

تمرینی که به کودک داده می شود شامل یک دستور به کودک ، یک عمل از طرف کودک و یک عکس العمل از طرف درمانگر می باشد . این روش علاوه بر تصحیح رفتارهای کودک شامل آموزش مهارت های جدید نیز از قبیل مهارت های اولیه مانند خوابیدن و لباس پوشیدن تا مهارت های پیشرفته مانند برخوردهای صحیح اجتماعی می باشد .

روش فلورتایم : Floor Time

این روش شبیه بازی درمانی است . در این روش سعی بر این است که ارتباط کودک با یک فرد دیگر از طریق برنامه های دقیق بازی بیشتر و مؤثر شود . در این روش که شش مرحله است کودک در طی آن تقلید و چگونه یاد گرفتن را از یک بزرگتر فرا می گیرد و به عبارتی کودک باید نرده بام شش پله ای را طی کند . در این روش در کنار روش های دقیق دیگر مثل ABA در ساعت فراغت کودک استفاده می شود .

داستان های اجتماعی

این داستان ها برای آموزش مهارت های اجتماعی کودکان اتیستیک آماده شده اند . از طریق این داستان ها به کودک آموزش داده می شود که چگونه احساسات ، منظور، و برنامه های دیگران را درک کنند . این داستان ها در صورت همراهی با تصویر و موسیقی می توانند تأثیر بیشتری داشته باشند . بایستی داستان های فراهم شده به گونه ای باشند که نقاط ضعف کودک را تصحیح کنند . مثلاً کودکی که از شرایط بخصوص ترس دارد یا در او ایجاد استرس می کند بهتر است داستان های مناسبی در مورد این شرایط برای او گفته شود .

درک مجموعه حواس

اغلب کودکان اتیستیک از نظر حس های بدن دچار مشکل هستند ممکن است دارای آستانه تحریک بالا یا پایین باشند یا مغز آن ها قادر نیست از اطلاعات بدست آمده از حواس پنجگانه درک درستی از شرایط موجود بدست آورد . در این روش درمانی که می تواند توسط بازی درمان ، کاردرمان یا گفتاردرمان انجام می شود به کودک کمک می شود تا بهتر از اطلاعات حسی بهره برد .

2- درمان های داروئی و رژیمی

از آنجایی که اتیسم یک طیف از بیماری های مشابه است نمی توان گفت یک درمان خاص برای همه این طیف مؤثر باشد . ولی به هر حال متخصصین و خانواده ها با این نتیجه رسیده اند که با استفاده از چند روش درمانی یا ترکیبی از آن ها می توان به کودکان اتیستیک کمک کرد تا رفتارهای اختلالی آ نها بهتر شده و عملکرد کلی آن ها پیشرفت کند . این ترکیب درمانی می تواند از روش های روانشناسی و دارویی باشد . تا کنون دارویی کشف نشده که از بروز اتیسم جلوگیری کند یا آن را درمان کند ، ولی بعضی داروها در بهبود بعضی از اختلالات اتیسم مؤثر است نظیر :

الف : هالوپریدول با دوزهای کم برای ایجاد تسکین و خواب آوری در مطالعات کنترل شده موجب کاهش کناره گیری ، حرکات کلیشه ای و بیش فعالی گردید.

ب : لیتیوم و داروهای ضد صرع ممکن است مفید واقع شوند . داروهای ضد صرع برای کنترل تشنج استفاده می شود .

ج : فن فلورامین که به کاهش سطح سروتونین در مغز منجر می شود و همچنین در کاهش بیش فعالی و افزایش دامنه توجه تأثیر دارد .

د : ریسپریدون در گزارش های روایتی مفید بوده است .

همچنین مشاهده شده است که تغییرات رژیم غذایی و افزون برخی ویتامین ها و مواد معدنی می تواند در بهبود برخی اختلالات اتیسم مؤثر باشد .

افزودن برخی ویتامین ها مانند B6 و B12 و حذف برخی مواد مانند گلوتین و کازئین از رژیم غذایی کودک می توان در بهبود عملکرد سیستم گوارشی ، آلرژی ها و رفتارهای کودک تأثیر مثبت داشته باشد . البته تمام تحقیقات این امر را به صورت عملی ثابت نمی کند .

شاید بتوان گفت یکی از بیشترین ویتامین های مورد استفاده ویتامین B باشد که در ساختن آنزیم هایی که مغز برای فعالیت خود به آن ها احتیاج دارد مؤثر است . در 18 تحقیقی که در این مورد انجام شد تأثیرات مثبتی در بهبود رفتار ، بهبود تماس چشمی ، توجه بیشتر ، افزایش توانایی یادگیری مشاهده شد .

در بعضی کودکان روغن جگر ماهی که حاوی ویتامین A و D می باشد تأثیراتی در بهبود تماس چشمی و بهبود رفتار مشاهده شد . ویتامین C نیز در عملکرد بهتر مغز تأثیر دارد و استفاده از آن برای کودکان اثرات مثبت داشته است . البته استفاده از ویتامین ها باید تحت نظر متخصص کودکان باشد تا استفاده بیش از حد باعث مسائل دیگری نشود .

در برخی کودکان اتیسم پروتئین هایی نظیر گلوتن و کازئین خوب شکسته نمی شود و باعث ایجا مشکلاتی در کودک می شوند ، حذف آن در رفع اختلالات گوارشی مؤثر است و رفتارهای اختلالی ناشی از آن هم حذف می شود . گلوتن در غلات و کازئین در لبنیات وجود دارد البته قطع ناگهانی هم باعث ایجاد مشکل است و باید تحت نظر پزشک صورت گیرد و حتماً با یک متخصص تغذیه مشورت شود تا نحوه حذف این مواد و تغییر مناسب رژیم غذایی را به والدین آموزش دهد .

3- روش های درمانی مکمل

با وجود اینکه تشخیص زود هنگام و درمان زود هنگام اتیسم بهترین روش در کمک به این کودکان و درمان آن ها است . برخی از والدین و محققین معتقدند که روش های درمانی مکمل دیگری نیز وجود دارند . که می توانند ارتباط کودک با دنیای اطراف و سایرین را بهبود بخشیده و رفتارهای آن ها را بهتر کند . از انواع این درمان ها می توان به موسیقی درمانی ، هنر ، حیوان درمانی اشاره کرد که می توانند به صورت فردی با کودک کار شده و یا در مراکز مخصوص به صورت جمعی کار شوند .

در تمامی این روش ها افزایش قدرت ارتباط ، بهبود روابط اجتماعی و افزایش اعتماد به نفس مشترک می باشند .

همچنین این روش ها کمک می کنند تا کودک بتواند رابطه ای بی خطر و مفیدی را با درمانگر خود و سایرین برقرار کرده و با آن ها مأنوس شود . موسیقی و هنر بخصوص می توانند در رفع مشکلات حواس پنجگانه کودک مفید باشند زیرا توسط آن ها قدرت درک ، شنوایی ، دیداری کودک تقویت می شوند . حیوان درمانی معمولاً شامل اسب سواری و بازی با دولفین ها می باشد . در این درمان ها کودک توانایی هماهنگی عضلات و اندام ها را می تواند بدست آورد همچنین احساس دوست داشتن و اعتماد به نفس نیز از فوائد این نوع درمان است .

4- آغوش درمانی

یکی دیگر از روش هایی که در مورد کودکان اتیسم به کار می رود آغوش درمانی است . در این روش پدر یا مادر خود را علیرغم گریه کردن ، جیغ کشیدن ، لگد زدن و مبارزه او آن قدر به زور نگه می دارد تا کودک آرام شود .

این کار ممکن است یک ساعت طول بکشد و پدر یا مادر را از نفس بیندازد ولی در عوض در پایان این مدت مرحله ای از تماس جسمانی همراه با محبت ، آ��امش و ملایمت بین کودک و پدر یا مادر آغاز می شود و کودک می آموزد نسبت به شما پاسخ دهد و ارتباط برقرار کند و آشکارا به تبادل عشق و محبت می پردازد .

باورهاي غلط درباره اتيسم :

کودکان مبتلا به اتيسم هرگز ارتباط چشمي برقرار نمي کنند - کودکان اتيستيک نبوغ دارند -کودکان مبتلا به اتيسم صحبت نمي کنند .

کودکان اتيستيک قادر به نشان دادن محبت خود نيستند - اتيسم يک بيماري رواني است - منظور از پيشرفت اين کودکان يعني اينکه کاملاً شفا يابند - کودکان مبتلا به اتيسم نمي توانند به ديگران لبخند بزنند - کودکان اتيستيک تماس جسمي محبت آميز برقرار نمي کنند

آیا به افراد اوتیستی می توان کمک کرد؟

آموزش و پرورش ویژه و یا حمایت با برنامه واقعا می تواند در زندگی فردی که اوتیست است تاثیر بگذارد و به او کمک کند تا توانایی های خود را به حداکثر ممکن رشد داه و بیشترین قابلیت های دوره بلوغ خود را بدست آورند

اختلال اوتیسم درمان خاصی ندارد. مصرف آرامبخش ها از بیقراری كودك جلوگیری می كند. روان درمانی نیز بخصوص بصورت رفتار درمانی برای كمك به این افراد لازم است

پیش آگهی عدم تشخیص و عدم درمان اوتیسم

تنها مشكلی كه در اینجا وجود دارد این است كه خانواده های ناآگاه اغلب كودك را در سنین بالاتر (۴ تا ۶سالگی) به پزشك متخصص ارجاع می دهند، موقعی كه دوره حساس رشد گفتار كه سن ۲ تا ۶ سالگی است سپری شده و كودك هیچ گونه پیشرفتی نكرده است. اگر خانواده ها دارای اطلاعات كافی در مورد دوران رشد كودك باشند از ۲ تا ۳ سالگی كودك را به پزشك متخصص ارجاع می دهند. هر چه زودتر خانواده ها كودك را ارجاع دهند، مسلماً درمان روی این كودكان بهتر نتیجه می دهد در غیر این صورت درمان روی این كودكان زیاد موثر نیست.

منابع:

1- اختلال های رفتاری کودکان

نویسنده : ریتا ویکس – نلسون ، الن سی . ایزائل مترجم : محمدتقی منشی طوسی

2- همه کودکان تیز هوشند اگر .........

تألیف : دکتر میریام استاپرد

ترجمه : دکتر سهراب سوری - امیر صادق بابلان

3- خلاصه روانپزشکی

تألیف : بنامین سادوک - ویرجینیا سادوک

ترجمه : دکتر نصرت الله پور افکاری

4- روانشناسی مرضی تحولی جلد دوم

دکتر پریرخ دادستان

5- www.autism.org/overiew.htmi

مترجم سایت

مترجم سایت