چگونه از اضطراب کرونا رها شویم ؟ حجتالاسلام سرلک میگوید : سختی و بلا در وجود ما ، کیسههای غرور و توسل به غیر خدا را خالی میکند . انسانها بعد از سختیها به یک ظرفیتهای بزرگتری دست پیدا میکنند و به عظمتهای وجودی میرسند . به گزارش مشرق، شیوع ویروس کرونا در کشور موجب ایجاد نگرانی و اضطراب فراوان برای مردم شد . انتشار اخبار و اطلاعات ضد و نقیض در فضای مجازی هم موجب افزایش این تحیر و سرگردانیها شد ؛ اتفاقی که مردم را در پی یافتن یک راه برای رسیدن به آرامش سوق داد . در گفتوگو با حجتالاسلام علی سرلک ، استاد حوزه و دانشگاه تلاش کردیم توصیههایی برای رسیدن به این آرامش داشته باشیم . ابتدا فیلمی از پاسخهای حجتالاسلام سرلک را اینجا ببینید : بیشتر بخوانید : انسانها در پی وقوع یک خطر به دنبال دوری از آن هستند . امروز مردم کشور و حتی جهان دچار یک تحیر و سرگردانی در پی شیوع ویروس کرونا هستند . دلیل این تحیر چیست ؟ دوران حاضر ، عصر حیرت و سرگردانی است و دلیل آن نیز گسترش وسایل ارتباط جمعی و از سوی دیگر به وجود آمدن منابع و مراجع مختلف اخبار و اظهارنظرهاست که موجب شده یکی از بحرانهای بشر امروزی ، حیرت و سرگردانی باشد که در پی آن ناآرامی را در انسانها ایجاد میکند . امروز بعد از گسترش ویروس کرونا نیز جلوه دیگری از سرگردانی ایجاد شده است ؛ زیرا انسانها در پی وقوع یک خطر به دنبال دوری از آن هستند . در این صورت، زمانی که افراد غیرموثق شروع به اظهارنظر میکنند و اطلاعات گمانی در جامعه منتشر میشود . آتش سردرگمی را شعلهورتر میکند . برای خروج از این تحیر و سرگردانی چه باید کرد ؟ یکی از بهترین راهها برای نجات از این تحیر و سرگردانی آن است که انسان از دامن زدن به شایعات و اطلاعات غیرموثق پرهیز کند . امروز با توسعه فضای مجازی ، هر انسانی خود را یک رسانه میداند ، بنابراین نیاز است با یک پالایش ابتدایی حرفها و گزارههای مطرح شده در این فضا را سبک و سنگین کنیم و از بازنشر اطلاعاتی که فاقد پایه علمی هستند ، خودداری کنیم . در قرآن کریم این آیه شریف آمده است : « وَلَا تَقْفُ مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ ؛ از آنچه به آن آگاهی نداری ، پیروی مکن » این نکته باید دستورالعمل زندگی ما باشد . در روایت داریم نه تنها آنچه را که نمیدانیم ؛ نباید بگوییم ، بلکه آنچه را که میدانیم نیز نباید تماماً بیان کنیم و انسان جز بر یقینیات خود نباید اظهار نظری داشته باشد . بنابراین در شرایط امروزی نباید اظهار نظری جز در صورت یقین کامل داشته باشیم و نباید اظهار نظری را هم جز با یقین کامل از درستی آن، بپذیریم . دومین راهکار آن است که از دیگران در برابر اظهارنظرهایشان دلیل بخواهیم ؛ یعنی زمانی که فردی اظهارنظری میکند و یا راه حلی ظنی و گمانی مطرح میکند ، باید از او دلیل مطالبه کنیم و یا منبع حرفهایش را بپرسیم . بنابراین در مواجهه با گفتهها و اظهارنظرهای فراوان موجود در شرایط کنونی در فضای مجازی دو راهکار برای ما وجود دارد تا بتوانیم به آرامش روانی دست پیدا کنیم . اول آن که اطلاعات خود را جز از منابع مطمئن دریافت نکنیم و دوم نیز اگر دیگران اظهارنظری داشتند ، دلیل و منبع را از آنها مطالبه کنیم . برای آرامش قلبی و روانی نیز نباید خداوند را از معادلات زندگی حذف کنیم . یعنی در روند زندگی متافیزیک ، معنویت و اعتقاد به قدرت لایزال الا هی را نباید فراموش کنیم . به این ترتیب، دچار حیرت و ضعف خواهیم شد . در قرآن کریم داریم : « أَلا بِذِکرِ اللَّهِ تَطمَئِنُّ القُلُوبُ » ذکر خداوند به معنای مشاهده کردن دست توانمند خدا در وسط تمام ناتوانمندیهاست ؛ یعنی انسان ببیند و بداند که خداوند همچنان و همیشه همهکاره و مسبب فیالوجود است . اعتماد ، تکیه و استمداد از خداوند متعال سبب میشود که انسان آشفتگی، حیرتزدگی و این حالت « چه کنم ، چه کنم » خود را از دست بدهد . سحرگاه بهترین زمان برای مناجات با خداوند است . برای یاد کردن خداوند شاید بهترین ظرف زمانی ماه رجب و شعبان باشد . این روزها نیز مردم خانهنشین هستند . این تلاقی زمانی اتفاقات برای رسیدن به این آرامش چه مزایایی دارد ؟ سفره دل انسان حقیقی همواره پیش خداوند باز و همیشه دست نیازش به سمت خداوند دراز و گردنش در برابر قدرت لایتناهی خداوند کج است ؛ منتها این دلدادگی و بندگی در ظرفهای زمانی مانند ماه رجب ، شعبان و رمضان به اوج خود میرسد . انسان هیچگاه نباید سیر و سفر به سمت خداوند متعال را فراموش کند که مبدا این سیر و سلوک از ماههای رجب ، شعبان و رمضان آغاز میشود . زمانی که به مفاتیحالجنان نیز مراجعه کنیم ، مشاهده میکنیم که اعمال عبادی از ماه رجب آغاز میشود ؛ یعنی این ماه آغاز فصل بندگی انسان است . همانطور که کشاورزان سال زراعی ، دانشجویان و دانشآموزان سال تحصیلی و یا تجار یک سال مالی دارند ، عباد و سالکان نیز یک فصل بندگی و نیایش دارند که از ماه رجب آغاز میشود . بهترین کارها در این ماه ، استفاده از قرآن صاعد است . خداوند برای هدایت ما ، قرآن را فرستاده است . انسانی که قلب خود را در معرض انوار و آیات الهی قرار دهد ، قلبش نورانی شده و به صحبت با خداوند علاقهمند خواهد شد که باید از طریق مناجات و دعا یا همان قرآن صاعد این کار را انجام دهد . برخی از دعاهای ماه رجب از سوی امام زمان (عج) به ما رسیده است . توصیه میکنم که مردم با مضامین دعاها آشنا شوند . یعنی شاید نیاز نباشد انسان چند صفحه دعا و مناجات بخواند ، بلکه باید بداند در قالب یک دعا چه مطالبی را به خداوند عرض میکند . بهترین دستورالعمل برای رسیدن به آرامش ، انس با مضامین مناجات سفارش شده در ماه رجب ، شعبان و اوج آنها در ماه رمضان است که مناجات ابوحمزه ثمالی ، دعای افتتاح و غیره خوانده میشود . بنابراین بهترین دستورالعمل برای رهایی از تحیر و سرگردانی در این دوران ، مناجات است که البته در تمام زمانها میتوان با خداوند مناجات داشت ، اما بهترین ظرف زمانی برای آن سحر است که افراد اگر قبل از اذان صبح بیدار شوند و از این شبنشینیهای غیرضرور پرهیز کنند ، میتوانند از آن بهره ببرند . آیتالله حسن زاده آملی میفرمود : هرکس سحر ندارد از چیزی خبر ندارد . بنابراین باید از اوقات سحر در این ایام خانهنشینی بهخوبی استفاده کنیم . غربیها شیرینی و حلاوت دعا و مناجات را نچشیدهاند . رسانههای غربی و برخی از افراد داخلی این روزها تلاش دارند توسل به اهل بیت (ع) و توصیههای دینی مانند پرداختن به دعا و مناجات را زیرسوال ببرند . دلیل رفتار اینها چیست ؟ مردم در مواجهه با این شبههافکنیها ، دروغ پراکنیها و توطئههای رسانههای غربی باید به دو نکته توجه کنند ؛ اول آنکه وقتی فردی حلاوت ، شیرینی و لذت این قضایا را نچشیده است ، طبیعتاً نمیتواند با این فضاها یاری و همدلی داشته باشد . علامه جعفری میفرمود : افرادی که انکار معنویت میکنند رابطه انسان با خداوند را به وسیله این دعاها درک نمیکنند ، اما زمانی که به یک انسان نورانی و معنوی میرسند ، برابر او تواضع میکنند . نمونه واضح آن در ملاقات ادوارد شواردنادزه ، وزیر خارجه وقت شوروی با امام خمینی (ره) بود که در این جلسه بنا داشت پاسخ گورباچف به امام خمینی (ره) را برساند . او در این جلسه به حدی محو عظمت امام خمینی (ره) شد که بارها صدایش را صاف میکرد و ارتعاش صدا داشت و رنگش نیز پریده بود که حتی بعد از بازگشت به کشورش ، نامهای برای عذرخواهی نوشت که من مهمان مودبی برای این مرد معنوی نبودم . افرادی که مخالفتهایی میکنند اگر در این موقعیتها قرار گیرند ، اعتماد خواهند کرد ؛ به طوری که طراح کشتی تایتانیک گفته بود این کشتی را خدا هم نمیتواند غرق کند ، اما زمانی که به کوه یخ خورد در آن لحظات پایانی ، غرق مناجات و ارتباط با خداوند شده بود . دومین نکته نیز ناشی از خباثت این افراد است . باید بدانیم جنگ جریان نور و ظلمت در طول تاریخ وجود داشته و جریان ظلمت همواره تلاش کرده که موازنه قدرت را به سمت خود تغییر دهد . تقابل علم و دین یکی از این عرصههاست . افراد معتقد به علم تجربی در تلاش هستند تا رقیب خود یعنی افراد معتقد به دین و متافیزیک را از گردونه خارج کنند ؛ منتها این افراد در خصوص اسلام اشتباه میکنند و باید بدانند اگر در زمان رنسانس توانستند اعتقادات افراد را محکوم کنند و به موفقیت برسند ، در برابر دین تحریف شده به پیروزی رسیدند ، اما دین اسلام سرشار از عقلانیت و حکمت است . شاید اینها بتوانند در دل برخی از افراد تردید ایجاد کنند و آسیبهایی را به وجود آورند اما نمیتوانند به آن هدف غایی خود دست پیدا کنند و انشاءالله غلبه حق ، اتفاق خواهد افتاد . باید بدانیم که دین بنا ندارد نظام طبیعی جهان و رابطه علت و معلولی را تغییر دهد ، بلکه فهم درستی از این رابطه به ما خواهد داد و نشان میدهد که یک علتالعللی در کار است و اعتماد به آن ، آرامش را به انسان هدیه خواهد داد و رنجهای انسان را کاهش خواهد داد . این به معنای آن نیست که برای شکستگی دست دعایی خوانده شود یا برای از بین رفتن این ویروس ، دعایی خوانده شود بلکه دین ، ق��رت روحی به انسان خواهد داد که امروز از لحاظ علم تجربی نیز ثابت شده است ، اگر انسان از قدرت روحی بالاتری برخوردار باشد ، توان و مقاومتش در برابر بیماری افزایش پیدا خواهد کرد . بسیاری از پیامبران و ائمه اطهار (ع) بر اساس بیماری یا مسمومیت از دنیا رفتند ، اما در اوج ضرباتی که بر پیکر آنها وارد شد ، سرود بندگی سر دادند و راضی به رضای خداوند بودند و با شادی از این دنیا رفتند . در تاریخ داریم ، امام حسین (ع) هرچه به زمان شهادت نزدیکتر میشدند ، چهرهشان برافروختهتر میشد ؛ یعنی بزرگترین رنجها و قصهها هم نمیتواند انسان مومن و مقرب را آشفته کند ، به همین خاطر حضرت زینب (س) نیز در پایان واقعه عاشورا فرمودند « ما رایت الا جمیلا » و این نگاه از رهگذر باورهای دینی حاصل میشود . افرادی که از این نگاه دینی برخوردار نیستند بر اثر کوچکترین مشکلاتی به هم میریزند و کم میآورند و حتی شروع به کفر گفتن میکنند . انسانی که به اسلام حقیقی و به تعبیر امام خمینی (ره) اسلام ناب محمدی معتقد است در دل مشکلات ، فراغت ، راحتی و گشایش روحی خواهد داشت و این روحیه بالا کمک میکند که در برابر مشکلات و بیماری توان دفاعش بیشتر شود . تلاش رسانههای بیگانه ممکن است عدهای را که از ایمان ضعیفتری برخوردار باشند ، از میدان به در کند ؛ زیرا هر میزان شرایط سختتر شود ، به تعبیر مولوی ، افراد سستعنصر میدان را ترک میکنند اما افرادی که میمانند به قلههای بلندتری دست پیدا میکنند . زمانی که گرهها بسیار کور میشود ، زمان باز شدنشان است . همانطور که اشاره داشتید این فشارهای رسانهای افرادی را از میدان به در میکند و آنان از رحمت الهی ناامید میشوند . چه توصیهای به این افراد دارید ؟ در روایت داریم زمانی که گرهها بسیار کور میشود ، زمان باز شدنشان است و یا به تعبیر دیگر ، زمانی که یک مسیر سربالایی ، به تیزتر شدنش اضافه میشود زمان سرازیر شدن آن فرا رسیده است . به همین خاطر در دین اسلام به صبر ، شکیبایی و مقاومت سفارش بسیار شده است که صبر همواره میوه شیرین ظفر و پیروزی را حاصل میکند . بنابراین در شرایط فعلی زمان خسته شدن نیست و هر فردی به هر دلیلی که ناامید از رحمت خداوند شده است ، باید بداند ما راه طولانی را طی کردهایم و اگر از این گردنه عبور کنیم به دشت زیبایی به نام آرامش دست پیدا خواهیم کرد . بنابراین اگر امروز خسته شویم ، تمام رنجها و تلاشهای گذشته خود را زایل کردهایم . انسانی که میبازد و خسته میشود تنها دو راه دارد ؛ یکی اینکه ناامید شود و به در و دیوار بد و بیراه بگوید که به ضرر افراد است . به لحاظ عقلی نیز فردی که داد و بیداد میکند ، مصیبت خود را بیشتر کرده است . راه دیگر آن است که بگوییم اگر این حرفها صحیح باشد و اعتماد کنم ، ضرری نکردهام لذا بهتر است خونسردی خود را حفظ کنم و ارتباط خود را با خداوند قویتر سازم که در بدترین حالت به همان حالت قبل که نزدیک به دره بودم ، رسیدهام . فردی به من گلایه میکرد که شما مذهبیها در قبال هر مشکلی که برایتان ایجاد میشود ، یک عبارت « انشاءالله خیر است » میگویید و آرام هستید . پاسخ دادم این یک عبارت نیست ؛ بلکه دیدگاه است . شمایی که این عبارت را نمیگویید چه میگویید ؟ غیر از این است که فحش و بد و بیراه میگویید ؟ آن عمل بهتر است و یا گفتن این عبارت ؟ روشن است که اگر انسان در اوج ناامیدی احساس کند ممکن است راهحلی وجود داشته باشد ، حرکت خواهد کرد و امیدوار خواهد ماند . امام رضا (ع) در روایتی میفرمایند این سخنانی که ما میگوییم یا راست است یا دروغ ؛ اگر راست باشد افرادی که عمل کردند به نتیجه میرسند ، اما اگر حتی این حرفها دروغ باشد ، افرادی که عمل کردهاند ، ضرری نکردهاند . به طور مثال نماز خواندن یا فرد را به بهشت میبرد یا نمیبرد . بنابراین افرادی که نماز خواندند و بهشت رفتهاند که خوش به حالشان اما اگر افرادی نماز خواندند و به بهشت نرفتند ، این نماز به آنها آرامش داده است. بنابراین ضرری نکردهاند . فرصتهایی که در سختیها حاصل میشود . در قرآن کریم داریم: «ا ِنّ مَعَ العُسْرِ یسْراً ، همانا همراه هر سختی ، گشایش است » رهبر انقلاب هم در پیام نوروزیشان به این آیه اشاره کردند . در شیوع بیماری کرونا که بلا و سختیهای فراوانی برای کشور ایجاد شده است ، چه گشایشهایی وجود دارد و چگونه حاصل خواهد شد ؟ خداوند در این آیه میفرماید همراه هر سختی ، گشایش و راحتیهایی وجود دارد . شهید حاج قاسم سلیمانی میگفت : وسط سختیها ، فرصتی وجود دارد که وسط فرصتها نیست ؛ یعنی سختیها کمک میکند انسانها بزرگ و توانمند شوند . نقل شده ، فردی ملاحظه کرد پروانهای برای خارج شدن از پیله سختی بسیاری میکشد. از روی دلسوزی پیله را پاره کرد و پروانه بیرون افتاد ، اما هیچگاه نتوانست پرواز کند . علت را جویا شد . به او گفتند این پروانه بر اثر آن رنجی که برای خروج از پیله متحمل میشود ، بالهایش قوی خواهد شد که در این صورت میتواند پرواز کند . تو این رنج را از او گرفتی ، اما در عوض او را یک عمر زمینگیر کردی و لذت تماشای گلها را از او سلب کردی . علامه طباطبایی در تفسیر این آیات آورده است ، به همراه هر سختی ۳ گشایش وجود دارد ؛ منتها باید چشم دیدن آن را داشته باشیم ؛ یعنی « چشم دل باز کن که جان بینی » . اول آنکه میتوانست بدتر از این باشد ، اما نشده است . این حرف درستی است که در هر سختی بنگریم میتوانست بدترش برای ما اتفاق بیفتد . دوم اینکه سختی و بلا در وجود ما ، کیسههای غرور و توسل به غیر خدا را خالی میکند . مولوی میگوید : « در بلا هم میچشم لذات او/ مات اویم مات اویم مات او » و این همان اِنّ مَعَ العُسْرِ یسْراً است که باید بگردیم تا آن را پیدا کنیم . سومین نکته گشایشی است که به واسطه توان انسان به دست میآید . انسانها بعد از سختیها به یک ظرفیتهای بزرگتری دست پیدا میکنند و به عظمتهای وجودی میرسند . به همین خاطر امام سجاد (ع) به خداوند میفرماید : شکر من را در بلاها بیشتر از گشایشها قرار بده ؛ یعنی من بیشتر وامدار و قدردان لحظاتی هستم که به تعبیری تلختر بود ، اما در ذات شیرین بوده . در آن شعر معروف داریم . « اگر با دیگرانش بود میلی ، چرا جام مرا بشکست لیلی » البته این دیدگاه نصیب هرکسی نمیشود که حافظ در این خصوص میگوید : گرچه میگفت که زارت بکشم میدیدم . که نهانش نظری با من دلسوخته بود . کفر زلفش ره دین میزد و آن سنگین دل . در پیاش مشعلی از چهره برافروخته بود . کسی که در بلا به شکر میرسد ، درجات بسیار بالایی را نصیب خود میکند و آنجا اوج بندگی است . امیدوارم ریشه این ویروس منحوس که شیوعش بسیاری از خانوادهها را دچار مشکل و برخی را نیز داغدار کرد ، کنده شود ، اما باید بدانیم در کنار شیوع این ویروس زیباییهایی جلوه کرد . من در روزهای گذشته برای عرض خداقوت به کادر درمانی به بیمارستان فیروزگر رفتم که به آنها عرض کردم این ویروس سختیهای بسیاری برای مردم کشور ایجاد کرد ، اما یکی از جلوههای زیبایش درخشش کادر درمانی کشور بود و عظمت وجودی آنان را به مردم نشان داد قطعات پازل کشور ما دانه دانه در حال تکمیل شدن است . اگر در حادثه آتشسوزی پلاسکو ، آتشنشانها خوش درخشیدند و مردم پی به عظمت روحی و وجودی آنها بردند ، در ماجرای شیوع ویروس کرونا نیز کادر درمانی کشور درخشید و از این جهت کشور گویی در حال بالغ و آماده شدن برای یک اتفاق بزرگ است . منبع : فارس